رابطه قد و سرطان
پژوهشی جدید که در
مجله همهگیرشناسی سرطان، علائم و پیشگیری منتشر شده است رابطه عجیبی را
میان بلندی قد و خطر ابتلا به سرطان در میان زنان یائسه نشان میدهد. هر چه
قد این زنان بلندتر باشد، احتمال ابتلای آنان به سرطان نیز بیشتر است. این پژوهشگران بیش
از 20 هزار و 900 زن را در سنین 50 تا 79 سال مورد بررسی قرار دادند. این
زنان در برنامه مطالعاتی پیشگامان سلامت زنان (WHI)، که یک برنامه تحلیلی
درباره زنان یائسه و عوامل موثر بر سلامت آنان است، شرکت کرده بودند. پس از
بررسیهای دقیق آماری معلوم شد به ازای هر 10 سانتیمتر افزایش قد میان
زنان مورد مطالعه، خطر ابتلا به انواع گوناگون سرطان به میزان 13 درصد
افزایش مییابد.
هرچند این رابطه
عجیب به نظر میرسد و در نگاه نخست شاید نتوان باورش کرد، اما شاید به نوعی
بتوان به توضیح آن پرداخت. برای مثال ممکن است صرفا به دلیل تعداد بیشتر
سلولها و بافتهایی که افراد قد بلندتر از آن برخوردارند احتمال اینکه
برخی از این سلولها در شرایط مناسبی برای رشد و تکثیر غیرطبیعی و تبدیل
شدن به تومور بدخیم قرار بگیرند بیشتر خواهد بود یا شاید مثلا برخی از همان
فرآیندهایی که به طور کلی و در همه افراد سبب قد کشیدن و رسیدن به طول
نهایی قد میشوند و طبیعتا در افراد قد بلند فعالیت بیشتری از خود نشان
میدهند، بر تودههای سرطانی نیز تاثیر گذاشته و آنها را نیز تغذیه کنند. جورج کابات، متخصص
اپیدمیولوژی کالج پزشکی آلبرت اینشتین و یکی از اعضای گروه تحقیقات
میگوید: سرطان حاصل فرآیندهایی است که سبب رشد میشود. به عبارت دیگر
هورمونها و سایر عوامل رشد که بر قد انسان تاثیر میگذارند، میتوانند بر
میزان خطر ابتلا به سرطان نیز موثر باشند.
برخی از این عوامل
کلی ممکن است ژنتیکی باشد، در حالی که سایر عوامل میتواند مرتبط با عوامل
محیطی یا تغذیه بخصوص در سالهای نخستین زندگی باشد. برای مثال، زنانی که
در خانوادههای دارای سطح اقتصادی ـ اجتماعی بالاتری رشد میکنند، احتمالا
از زنانی که در خانوادههای کمدرآمد رشد میکنند قد بلندتر خواهند بود. به
عبارت دیگر تاثیرات تغذیه میتواند در افزایش قد و نیز افزایش خطر ابتلا
به سرطان نقش بازی کند.
قد افراد ممکن است
صرفا نشانهای از عواملی مانند تغذیه باشد؛ اما نشانه هر عاملی که باشد
لازم است آن را بدقت مورد مطالعه قرار دهیم. در واقع، شناختن عوامل قد بلند
در افراد میتواند راههای جدید و موثرتری برای پیشگیری و درمان تودههای
بدخیم سرطانی پیش پایمان قرار دهد. دکتر توماس روهان، رئیس و استاد
اپیدمیولوژی و سلامت همگانی کالج پزشکی آلبرت اینشتین میگوید: رابطه میان
قد افراد و ابتلا به سرطان، پرسشهای زیستشناختی جالبی را پیش میکشد و
پژوهشگران میتوانند توضیحات جدیدی در این باره ارائه دهند. طبیعی است از
خلال همین توضیحات ایدههای نوین و شاید روشهای جدیدی برای مواجهه علم
پزشکی با سرطان استخراج شود.
البته دکتر روهان و
همکارانش به نکته بسیار مهمی اشاره میکنند که حتما خانمهای بلندقد باید
مد نظر قرار دهند: نتایج این پژوهش را نباید یک قاعده کلی برای همه زنان
بلندقد دانست و این زنان نباید نگرانی به خود راه دهند. این پژوهش در واقع
صرفا یک ارتباط آماری میان این دو مقوله یافته است و هرگز نباید این ارتباط
را از دسته ارتباطهای علت و معلولی به شمار آورد. به عبارت دیگر نباید
بلند بودن قد را علت ابتلا به سرطان دانست. بعید است بتوانیم بیماریهای
پیچیدهای نظیر سرطان را تنها ناشی از یک عامل مثلا عامل رشد بدانیم. اما
حسن نتایج جدید آن است که شاید در آینده افقهای جدیدی از سرزمین هنوز مبهم
سرطان به روی ما باز کند.