آيا نوجوانان عصر ما سريعتر از موقع به بلوغ ميرسند؟
امروزه در مقايسه با دهههاي گذشته به نظر ميرسد نوجوان در بسياري از مسايل پيشتاز شدهاند. اما اين مساله تنها جنبه مثبت ماجرا را شامل نميشود. به نظر ميرسد بلوغ نوجوانان هم کمي جلوتر افتاده و اين موضوع کمي والدين را نگران ميکند.
بزرگي سينهها با چاقي در ارتباط استاولين نشانه رسيدن به بلوغ در دخترها رشد سينههاست. امروزه به نظر ميرسد اين نشانه در دخترها کمي سريعتر از قبل خود را نشان ميدهد و البته نبايد فراموش کرد که نسبت به دهههاي گذشته دختران ما چاقتر هم شدهاند. به عبارت سادهتر تشخيص بافت چربي از بافت پستان کمي سخت است. رشد سينهها معمولا بايد از 11 سالگي آغاز شود اما گاهي بين 9 تا 13 سالگي نيز اتفاق ميافتد که کاملا طبيعي است. قبل از 2 سالگي نيز در ناحيه سينه برآمدگيهايي به وجود ميآيد که به دليل فعاليت زياد و ترشح بالاي هورمون استروژن است. اين برآمدگي به تدريج از بين رفته و تا زمان بلوغ خود را نشان خواهد داد.
چه موقع بايد به پزشک مراجعه کرد؟اگر رشد سينهها قبل از 8 سالگي آغاز يا تا بعد از 13 سالگي به تاخير بيفتد. در 80 درصد موارد بلوغ تسريع شده بدون علت است اما مشاوره با پزشک الزامي است زيرا ميتواند نشانه يک ناراحتي خاص بود و نياز به درمان داشته باشد. در مورد تاخير در بلوغ هم پزشک پس از ويزيت به اين موضوع توجه خواهد کرد که آيا بلوغ نزديک است يا تاخير آن به دليل بيماري خاصي است.
جلوافتادگي دورههاي ماهانهمعمولا 2 سال پس از آغاز رشد سينهها، پريود نيز آغاز ميشود. در سال 1960 ميلادي طبق آمار سن ميانگين آغاز دورهها 14 سالگي بود اما امروزه به طور ميانگين دخترها 5/12 سالگي پريود ميشوند. از جمله دلايل تسريع اين موضوع بهتر شدن وضعيت اجتماعي- اقتصادي مردم و همچنين شيوع چاقي بين نوجوانان است. برخي هورمونها که در بافت چربي وجود دارند مثل لپتين عامل اصلي جلوافتادگي دورههاي ماهانه هستند. اين موضوع به اثبات رسيده که دخترهاي لاغر ديرتر از دخترهاي چاق پريود ميشوند. البته اين موضوع تا حدي به سابقه خانوادگي نيز بستگي دارد. در صورتي که مادر دختر زود پريود شده باشد، احتمال آنکه دختر نيز در سن پايينتر پريود شود، بالاست.
چه موقع بايد به پزشک مراجعه کرد؟اگر دوره ماهانه قبل از 10 سالگي آغاز يا تا بعد از 15 سالگي به تاخير بيفتد.اين موضوع ارتباط مستقيمي با وراثت دارد اما در عين حال نبايد فراموش کرد ممکن است فرد مبتلا به بيماري خاصي باشد.
بزرگ شده بيضهها، اولين نشانه بلوغ در پسرهااولين نشانههاي رسيدن به بلوغ در پسرها در حدود 5/11 سالگي بروز ميکند. کاملا طبيعي است که برخلاف دخترها اين نشانه از چشم والدين پسرها دور بماند. بعد از رشد بيضهها معمولا آلت تناسلي است که در 13 سالگي بزرگ ميشود.*
کي بايد به پزشک مراجعه کرد؟اگر متوجه شديد که در 13 سالگي هنوز رفتار پسر شما نسبت به جنس مخالف بچگانه است. معمولا براي پسرها دشوار است که بخواهند همراه والدين براي ويزيت به پزشک مراجعه کنند. با اين حال اگر گمان ميکنيد فرزند شما بعد از اين سن هنوز نگاهي بچگانه به آلت تناسلي و جنس مخالف خود دارد لازم است يا خود با او صحبت کرده يا به پزشک مراجعه کنيد.*
رشد موها چندان ربطي به بلوغ ندارد.به طور کل رشد موهاي شرمگاهي در دخترها در فاصله زماني بين رشد سينهها و آغاز پريود يعني حدود 12 سالگي و در پسرها از 13 سالگي آغاز ميشود. اما به طور دقيق نميتوان گفت رابطه مستقيمي بين آغاز رويش موها و بلوغ وجود دارد.به طور مثال چاقي در دخترها ميتواند سبب تسريع فعاليت غدد فوق کليوي و آغاز رويش موها شود اما با اين حال رشد موهاي شرمگاهي در دختران قبل از آغاز دوره رخ ميدهد.
چه موقع به پزشک مراجعه کنيم؟1- اگر رشد موها در دختر قبل از 8 سالگي و در پسر قبل از 10 سالگي آغاز شد، در اين صورت پزشک موضوع را مورد بررسي قرار ميدهد تا متوجه شود دليل اين امر مشکلهاي هورموني است يا خير و اگر لازم بود براي پيشگيري از اين موضوع درماني را آغاز خواهد کرد.2- اگر رشد موها در دختري بعد از آغاز پريود ديده نشد.اين موضوع ميتواند نشانه ابتلا به بيماري خاص باشد و بايد حتما آن را با پزشک در ميان گذاشت.
رشد پسرها و دخترها متفاوت استرشد ناگهاني معمولا با بلوغ در ارتباط بوده و مربوط به هورمون زنانه استراديول است. پيک رشد در دخترها از ابتداي بلوغ يعني 11 سالگي است و در 15 سالگي نيز رشد آنها متوقف ميشود. رشد پسرها کمي ديرتر آغاز ميشود و پيک رشد آنها در 13 سالگي است. بدن آنها همزمان با آغاز ساخت هورمون مردانه تستوسترون، هورمون زنانه استراديول را هم توليد ميکند. به عبارت ديگر ابتدا بايد در خون به اندازه کافي هورمون تستوسترون وجود داشته باشد و پسر به بلوغ رسيده باشد تا هورمون استراديول فعاليت خود را آغاز کند و پيک رشد شروع شود.
کي به پزشک مراجعه کنيم؟1- اگر قد فرزند شما نسبت به همسن و سالانش کوتاهتر است.اين موضوع ميتواند نشانه به تاخير افتادن بلوغ باشد و به ويژه در پسرها مشکلهاي روحي ايجاد کند.2- اگر به نظرتان رشد فرزندتان بسيار کند است.اين موضوع نيز ارتباط مستقيمي با بلوغ دارد و بايد از سوي پزشک مورد بررسي قرار گيرد.