پروستات مشكلي دركمين مردان
يك غده كوچك به وزن حدود 20 گرم و شبيه گردو به نام پروستات به بزرگ‌ترين مشكل و دغدغه مردان مسن تبديل مي‌شود. پروستات دقيقا زير مثانه قرار دارد و پيشابراه كه براي دفع ادرار از مثانه است، از وسط آن عبور مي‌كند. در بسياري از اختلالات، پروستات بزرگ مي‌شود و با وارد كردن فشار بر پيشابراه، موجب علائم ادراري مي‌شود كه مهم‌ترين آنها بزرگ‌شدگي خوشخيم پروستات و سرطان پروستات هستند كه هر دو در سنين بالا ديده مي‌شوند.
علاوه بر اين دو مورد، عفونت يا التهاب نيز در پروستات رخ مي‌دهد؛ ولي نادرتر است و در افراد جوان‌تر ديده مي‌شود. فعاليت اصلي پروستات، ترشح مايعي در مردان است كه هنگام انزال، اسپرم روي آن سوار مي‌شود. اين مايع به تكامل و بارور شدن اسپرم در مردان كمك مي‌كند.
مراجعه به پزشك با مشاهده اولين علائم
علائم بيماري‌هاي پروستات بسيار گسترده هستند و در صورت بروز آنها، فرد مبتلا بايد بسرعت به پزشك مراجعه نمايد. هرچند ممكن است اين علائم به يك التهاب خفيف پروستات مربوط باشد يا با معاينات پزشكي، اختلال يا بيماري عضو ديگري مشخص شود؛ ولي ممكن است مربوط به بدخيمي پروستات باشد و سرطان پروستات نيز، هم قابل درمان و هم در صورت عدم توجه به آن بسيار مهاجم و كشنده است. به همين سبب مراجعه سريع به پزشك در صورت بروز اين علائم بسيار ضروري است.
ناراحتي مبهم در پايين شكم، درد در ناحيه پشت، احساس فوري بودن دفع ادرار، شب‌ادراري، تاخير در شروع ادرار كردن، قطع و وصل جريان ادرار، احساس پر بودن يا خالي نشدن كامل مثانه پس از ادرار كردن، كاهش قطر جريان ادرار، ادرار قطره‌قطره در انتهاي ادرار و كاهش سرعت جريان ادرار، علائمي كه در عفونت‌هاي ساده ادراري مشاهده مي‌شود، نظير تب و لرز و سوزش ادرار، تكرر ادرار يا كدر شدن ادرار مي‌توانند نشانه عفونت و التهاب پروستات نيز باشند.
پزشك با معاينه پروستات از طريق مقعد و آزمايش‌هاي ادرار و خون، در صورت لزوم سونوگرافي به تشخيص نهايي مي‌رسد.
سرطان پروستات ممكن است برخي از علائم فوق را به همراه نشانه‌هاي ديگري نظير بي‌اختياري ادراري، وجود خون در ادرار يا علائم غيراختصاصي نظير دردهاي استخواني و علائم عصبي ناشي از تحت فشار قرار گرفتن نخاع از خود بروز دهد.
غده‌اي به اندازه گردو يا پرتقال
بيش از 50 درصد مردان بالاي 60 سال دچار بزرگي پروستات هستند. اين افزايش در اندازه پروستات با افزايش سن شايع‌تر مي‌شود و در سن 80 سالگي حدود 80 درصد مردان به بزرگ شدن خوشخيم پروستات مبتلا هستند. در برخي موارد، پروستات ممكن است به اندازه يك پرتقال بزرگ شود. اين اختلال يك بيماري مزمن است كه به دليل هورمون مردانه دي‌هيدروتستوسترون رخ مي‌دهد. تجمع اين ماده در طول سال‌هاي عمر در پروستات و پيوند آن با گيرنده‌هاي سلولي در پروستات، منجر به رشد سلول‌هاي پروستات مي‌شود.
هرچند اين بيماري بزرگ شدن خوشخيم پروستات ناميده شده است؛ ولي مي‌تواند عوارض خطرناكي داشته باشد. اشكال در حركت روده به صورت اسهال يا يبوست و نارسايي كليه و بيماري‌هاي قلبي عروقي مي‌توانند عارضه‌اي از مشكل پروستات باشند. بزرگ شدن خوشخيم پروستات، عملكرد جنسي فرد مبتلا را مختل نمي‌كند و همان گونه كه از نام اين بيماري مشخص است، يك بيماري خوشخيم محسوب مي‌شود؛ ولي مي‌تواند بدخيم شود و فردي كه مبتلا به اين اختلال است، نبايد تشديد علائم يا اضافه شدن علامت‌‌هاي جديد را ساده تلقي كند.
ممكن است فردي كه تا چندي پيش فقط به بزرگ شدن خوشخيم پروستات مبتلا بود، اكنون دچار بدخيمي شده باشد. معاينه انگشتي توسط پزشك هنوز هم بهترين و سريع‌ترين روش تشخيص است كه بايد در اولين قدم انجام شود. آزمايشPSA در خون هرچند به تشخيص كمك بزرگي مي‌كند، ولي بدون معاينه و شرح حال بيمار فاقد ارزش تشخيص است. براساس بالا بودن ميزانPSA نمي‌توان به طور قطع گفت كه آزمايش‌دهنده دچار سرطان پروستات است؛ بلكه سطحPSA خون در بزرگ شدن خوشخيم پروستات و در عفونت‌هاي پروستات نيز افزايش مي‌يابد.
علاج واقعه پيش از وقوع
براي پيشگيري از عفونت‌ها، رعايت بهداشت كمك‌كننده است؛ ولي بزرگ شدن خوشخيم و سرطان پروستات چندان قابل پيشگيري نيستند. هرچند در گزارش‌هايي كه بتازگي منتشر شده‌اند، روش زندگي نامناسب نظير مصرف سيگار و رژيم غذايي نامناسب با اين بيماري ارتباط پيدا كرده‌اند؛ ولي هنوز قوي‌ترين عامل شناخته شده در بروز سرطان پروستات، وراثت است. افرادي كه 2 تا 3 نفر از بستگان آنها دچار سرطان پروستات شده‌اند، 10 برابر ديگران احتمال مبتلا شدن به اين بدخيمي را دارند و معاينه آن به صورت سالانه پس از 50 سالگي است. بهتر است معاينه‌ها در فردي كه پدر يا برادرش مبتلا به سرطان پروستات بوده است، از 40 سالگي شروع شوند.
خوشبختانه امروز نه‌تنها براي بزرگ شدن خوشخيم پروستات؛ بلكه براي سرطان پروستات در صورت تشخيص بموقع و پيش از تهاجم سرطان به بافت‌ها و دستگاه‌هاي ديگر بدن، درمان‌هاي مناسبي وجود دارد كه با توجه به وضعيت پروستات به بيمار پيشنهاد مي‌شود.
برخي از اين درمان‌ها بر پايه استفاده از داروها و درمان‌هاي غيرجراحي استوار است و برخي ديگر جراحي از طريق پيشابراه (براي مواردي كه بزرگ شدن خفيف تا متوسط پروستات وجود دارد)، برداشت قطعه‌اي از پروستات از طريق جراحي باز شكم (در موارد پيشرفته‌تر) يا برداشت كامل پروستات (در موارد بدخيمي) هستند.
براي سرطان پروستات امروزه داروهاي بسيار جديد مهاركننده آندروژن و همچنين داروهاي جديد شيمي‌درماني نيز ارائه شده‌اند كه با كمك جراحي مي‌توانند افق بسيار روشني پيش روي مبتلايان به سرطان پروستات باز كنند. در تشخيص سرطان قابل درماني نظير سرطان پروستات، وقت واقعا طلاست.