از هر 700 كودكي كه به دنيا مي‌آيد يك كودك دچار ناشنوايي است. مشكلات شنوايي از اهميت زيادي برخوردارند چراكه اگر كودكي دچار اين مشكلات باشد و تشخيص داده نشود يا درمان مناسب و به موقع دريافت نكند، اين مساله اثرات جبران‌ناپذيري بر زندگي وي خواهد داشت. در صورت آسيب‌ سلول‌هاي شنوايي و اعصاب داخل گوش، اين سلول‌ها قادر به ترميم خود نيستند. امروزه ابزار متنوعي ابداع شده‌اند و بدون اين كه ديده شوند قابل استفاده هستند. به علاوه عمل‌هاي جراحي جديد امكان شنواسازي افراد ناشنوا را فراهم كرده‌اند.
 
سلام دکتر

درمان‌هاي پيش‌رو

با استفاده از تكنولوژي‌هاي امروزي مشكلات شنوايي كودكان تا قبل از 6 ماهگي تشخيص داده مي‌شوند و به محض شناسايي اين مشكلات، درمان شروع مي‌شود. از يك سالگي نيز آموزش‌هاي قبل از مدرسه بايد آغاز شوند. در مراحل اوليه درمان استفاده از وسايل ساده‌تر و غيرتهاجمي‌تر مثل سمعك توصيه مي‌شود و مراحل توانبخشي شامل كلاس‌هاي آموزشي و گفتاردرماني آغاز مي‌شود. گاهي استفاده صرف از يك ابزار مشكل را به طور كامل حل نمي‌كند و بايد در كنار آن از ابزار كمكي و كلاس‌هاي آموزشي و روان‌شناسي نيز بهره گرفت. براي مثال در استفاده از تكنولوژي كاشت حلزون، فرد بايد از لحاظ روان‌شناسي و جسمي آمادگي لازم را داشته باشد. به اين منظور قبل از عمل، جلساتي با بيمار گذاشته مي‌شود تا كارايي عمل را افزايش دهند. از آنجا كه سنين زبان آموزي از 6 ماهگي تا 3 سالگي است، بهترين زمان براي تشخيص و انجام مداخلات درماني در اين سنين است. اگر كم‌شنوايي كودك شناسايي نشود و به موقع درمان صورت نگيرد قدرت يادگيري و آموختن زبان كودك تا حد زيادي تحت تاثير قرار مي‌گيرد و جبران اين زمان از دست رفته بسيار مشكل و حتي ناممكن مي‌شود.

ضرورت استفاده از سمعك در كودكان كم‌شنوا

يكي از ساده‌ترين ابزاري كه معمولا براي تقويت صوت به كار مي‌رود سمعك است. همان طور كه براي كمك به كم‌بينايان و رفع مشكلات بينايي افراد عينك و لنز اختراع شده است، براي ارتقاي سطح زندگي افرادي كه از مشكلات شنوايي رنج مي‌برند سمعك ابداع گرديده ولي متاسفانه اين ابزار به اندازه عينك مورد استقبال قرار نگرفته است و استفاده از عينك موردقبول‌تر است. براي مثال والدين معمولا با عينك زدن كودك خود خيلي راحت‌تر از سمعك كنار مي‌آيند، اما نمي‌توان به اين دليل كه سمعك موردپسند افراد نيست، خود يا كودكتان را از استفاده از اين ابزار كمكي محروم سازيد و ندانسته در معرض عواقب اين كار قرار گيريد. به علاوه براي حل اين مشكل، سمعك‌هاي ديجيتالي و جديد به بازار آمده و حتي روش‌هاي جديد جراحي ابداع شده‌اند كه با استفاده از آنها مي‌توان وسايل كمك‌شنوايي را دور از ديد قرار داد. تاثير استفاده از سمعك در درمان كودكان كم‌شنوا در صورتي كه در سنين كودكي از آن استفاده كنند، بيشتر است. در صورتي كه اين درمان به تعويق بيفتد اثربخشي سمعك تا حد زيادي كاهش مي‌يابد. در دوره سني زبان‌آموزي كودك استفاده از سمعك بسيار حياتي است ولي در سنين بالاتر فرد خود مي‌تواند تصميم بگيرد كه چه موقع از آن استفاده كند.

سمعك‌هاي داخل گوشي تا قبل از 9 سالگي قابل استفاده نيستند چراكه مجراي گوش در حال رشد و تكامل است و تا اين سن بايد از سمعك‌هاي پشت گوشي استفاده كرد. از آنجا كه سمعك‌هاي پشت گوشي به آساني قابل مشاهده هستند، والدين تمايلي به استفاده از آنها ندارند. به اين والدين موكدا توصيه مي‌شود سعي كنند مشكل كودك خود را پذيرفته و با آن كنار بيايند. اين اولين مرحله از درمان اين كودكان است و باعث مي‌شود آنها به خوبي با مراحل بعدي درمان و پيگيري‌ها تطابق پيدا كنند و كودك به بهترين نحو تحت درمان قرار گيرد.

كارايي سمعك در كم‌شنوايان

سمعك به طور كلي در افرادي كه فاصله بين آستانه سمع راحت و آستانه سمع دردناك (يا حداكثر سطح قابل شنيدن) زيادي دارند به خوبي قابل استفاده است ولي اگر اين فاصله كم باشد فرد با سمعك مشكل خواهد داشت. سمعك براي افرادي كه كاهش خفيف شنوايي دارند نيز توصيه مي‌شود. سمعك صداها را در تمامي جهات تقويت مي‌كند، براي مثال ممكن است در يك رستوران صداهاي ميزهاي ديگر را بشدت ميز خود بشنويد. براي تشخيص ميزان كارايي سمعك، كودك بايد حداقل به مدت 6 ماه از آن استفاده كند و اگر باز هم اثري مشاهده نشد روش‌هاي پيچيده‌تر مثل كاشت حلزون مدنظر قرار مي‌گيرد.

انواع سمعك‌ها شامل سمعك‌هاي قرارگيرنده در گوش، سمعك‌هاي كمك‌كننده به هدايت استخواني صوت، سمعك‌هايي كه در نواحي مختلف بدن قرار مي‌گيرند، سمعك‌هاي CROS و وسايل كاشتني در حلزون گوش مي‌شوند. سمعك‌هايي كه در گوش قرار مي‌گيرند خود انواع متنوعي دارند و مي‌توانند پشت گوش، داخل مجرا يا داخل گوش و حتي روي عينك قرار بگيرند. سمعك دنداني نوعي سمعك است كه به تازگي ابداع و معرفي شده است. اين سمعك روي دندان‌هاي عقبي فك بالا قرار گرفته و بدون نياز به سيم يا هر گونه رابط ديگري امواج را به طور مستقيم به گوش‌ها منتقل مي‌كند. ابداع‌كنندگان اين وسيله ادعا مي‌كنند حتي كساني كه ناشنوا هستند نيز از اين شيوه سود مي‌برند.

همچنين دانشمندان هلندي نوعي عينك اختراع كرده‌اند كه مي‌تواند به طور همزمان كار سمعك را هم انجام دهد. اين عينك كه Varibel نام دارد علاوه بر كاهش سر و صداهاي زمينه‌اي، صداهايي كه از روبه‌رو مي‌آيند را به طور انتخابي تقويت مي‌كند. بنابراين با استفاده از اين عينك‌ها، صدا از جهتي كه فرد به آن نگاه مي‌كند جذب مي‌شود.

ابزار ديگر كمك شنوايي

روش جالب ديگري نيز براي بهبود ارتباط تلفني ناشنوايان ابداع شده است. البته كار با آن نياز به سواد و كمي مهارت تايپ دارد. به وسيله اين ابزار فرد پيام خود را تايپ مي‌كند. اين پيام به صورت صدا در آمده و فرد مقابل آن را مي‌شنود به علاوه صحبت طرف مقابل نيز روي يك صفحه به نمايش در مي‌آيد.

از ديگر وسايل كمك‌شنوايي مي‌توان به ابزاري اشاره كرد كه با حذف صداهاي مزاحم محيط و تقويت صداهاي مطلوب و مورد نياز به وضوح صداها كمك مي‌كنند. يكي از اين وسايل گوشي‌هايي است كه معمولا براي بهتر شنيدن صداي تلويزيون استفاده مي‌شود. وسيله ديگر سيستم مادون قرمز است. در اين شيوه مثلا در سالن اپرا و تئاتر سيگنال‌هاي صوتي به صورت اشعه مادون قرمز پخش شده و به اين ترتيب اصوات با كيفيت و وضوح بالايي شنيده مي‌شوند. روش كمكي ديگر استفاده از موج FM است اين شيوه معمولا در كلاس‌هاي درس كودكان كم‌شنوا استفاده مي‌شود.

كاشت حلزون و پروتزهاي شنوايي

روش ديگر گذاشتن وسايل كمكي در حلزون گوش است. حلزون قسمتي از گوش داخلي است كه در شنوايي نقش مهمي بر عهده دارد. اين روش در افرادي كاربرد دارد كه دچار كم‌شنوايي اكتسابي هستند و اين اتفاق بعد از يادگيري تكلم در آنها رخ داده است به علاوه كاهش شنوايي آنها به قدري شديد است كه با قوي‌ترين سمعك‌ها نيز قابل اصلاح نباشد.

كاشت حلزون نوعي عمل جراحي است كه خوشبختانه به كمك آن بيشتر كساني كه از مشكلات مادرزادي شنوايي رنج مي‌برند درمان شده‌اند. سن طلايي براي كاشت حلزون زير 3 سالگي است و هر چه اين عمل بيشتر به تعويق بيفتد نتايج كمتر رضايتبحش است. به علاوه پروتزهاي ديگري به بازار آمده كه نياز به سمعك را مرتفع مي‌سازد.

با استفاده از نور، مي‌توان قابليت شنواسازي اين حلزون‌ها را ارتقا داد. در آينده اين كاشت‌هاي ليزري مي‌توانند با ضريب دقت خوبي اطلاعات را به مغز رسانده و به درك بهتر اصوات كمك كنند. نمي‌توان انتظار داشت كاشت حلزون، شنوايي طبيعي فرد را بازگرداند ولي تا حد زيادي به افراد در درك صحبت‌هاي اطرافيان كمك مي‌كند. ميزان كارايي حلزون به عوامل مختلفي بستگي دارد از قبيل مدت زماني كه فرد ناشنوا بوده است و كميت رشته‌هاي عصب شنوايي موجود. سعي كنيد قبل از انتخاب اين عمل اطلاعات كافي در اين زمينه از متخصصان گوش و حلق و بيني كسب كنيد تا با شناخت بيشتر، طريقه استفاده و زماني را كه بايد صرف يادگيري استفاده از آن كنيد را بدانيد.

منبع