آلرژی خانگی
به طور كلي آلرژن‌ها پادتن‌هايي هستند كه واكنش‌هاي حساسيتي مانند سرفه و عطسه را در افرادي كه سيستم ايمني بسيار حساسي دارند، برمي‌انگيزند. آلرژي يا حساسيت‌ها معمولا با محرك‌هاي زيادي كه در اسباب و لوازم خانه مانند فرش و موكت وجود دارند، شروع ميشود. آلرژن‌هاي موجود در فرش، موكت و مبلمان منازل حدود 100 برابر بيشتر از آلرژن‌هاي سطوح سخت است. الياف فرش، موكت و مبلمان به صورت طبيعي مواد محرك آلرژي را مانند گرد و غبار و گرده‌ها به دام مي‌اندازند و از گردش آنها در هواي محيط كه معمولا شما با آن در تماس هستيد، جلوگيري مي‌كند. به همين دليل هميشه آلرژن‌هايي كه روي سطوح وجود دارند، از آلرژن‌هايي كه در هوا پراكنده‌اند، بيشتر است. در واقع اين آلرژن‌ها روي سطوح بي‌حركت هستند و با كوچك‌ترين حركتي به هم مي‌خورند. به عنوان مثال زماني كه روي فرش مي‌نشينيد، تمام آلرژن‌هاي نهفته روي پرزهاي فرش را در هوا آزاد مي‌كنيد.
حساسيت‌هاي خانگي
حساسيت به مايت‌هاي گرد و غبار، نوعي حساسيت به موجودي ميكروسكوپي و ريز است كه در گرد و غبار موجود در اسباب منزل و محل‌هاي كار يافت ميشود. اين مايت‌ها بدون شك شايع‌ترين علت التهاب حساسيتي مخاط بيني محسوب مي‌شوند. حساسيت به اين مايت‌هاي گرد و غبار، معمولاً علائمي همچون حساسيت به گرده گل ايجاد مي‌كند و ممكن است علائمي مانند آسم هم از خود بروز دهد. گرد و غبارهاي خانگي به طور معمول به تركيبي از مواد آلرژي‌زا اتلاق ميشود كه شامل اليافي از انواع مختلف، پارچه‌هاي پنبه‌اي و چرم، گرده‌هاي لابه‌لاي موهاي سگ و گربه و ساير حيوانات خانگي، هاگ‌هاي قارچ و كپك بخصوص در نقاط مرطوب، خرده‌هاي غذا، گياهان و حشرات و ساير آلرژن‌ها مربوط به آلرژن‌هاي منازل هستند كه مي‌توانند ايجاد حساسيت كنند.
گرد و غبارهاي خانگي هم شامل مايت‌هاي ريز مي‌شوند. اين مايت‌ها كه در رختخواب، مبلمان، فرش و موكت زندگي مي‌كنند در تابستان زنده بوده و در زمستان از بين مي‌روند. البته در صورت گرم بودن محيط خانه، اين مايت‌ها حتي در روزهاي سرد سال هم به حيات خود ادامه مي‌دهند. معمولا گردهايي كه در شعاع نور مشاهده مي‌كنيد همان ذرات حساسيت‌زايي هستند كه مي‌توانند واكنش‌هاي حساسيت‌زا را در برخي افراد تحريك كنند.
اين سرماخوردگي نيست!
معمولا با قرار گرفتن در معرض مايت‌ها و مواد حساسيت‌زاي خانگي ممكن است بدنتان واكنش‌هايي از خود نشان دهد كه گاهي شبيه سرماخوردگي خواهد بود. اين علائم عبارتند از: عطسه‌هاي همراه با آبريزش يا گرفتگي بيني، سرفه و ترشحات پشت حلق، خارش چشم‌ها، بيني و گلو، سياه شدن اطراف چشم‌ها كه نوعي واكنش حساسيتي است كه بر اثر افزايش جريان خون در نزديكي سينوس‌ها اتفاق مي‌افتد، آبريزش چشم‌ها، ورم ملتحمه چشم كه شامل التهاب غشاي پلك‌هاست و موجب قرمزي گوشه‌هاي چشم، تورم و پوسته شدن پلك ميشود.
در افرادي كه حساسيت ندارند، مخاط راه‌هاي هوايي بيني براحتي ذرات خارجي را به سمت گلو مي‌فرستند كه يا بلعيده شده يا از طريق سرفه بيرون مي‌ريزد. ولي اگر داراي حساسيت هستيد چيز متفاوتي در شما اتفاق مي‌افتد. به محض اين كه مواد حساسيت‌زا روي غشاي مخاطي پوشش داخلي بيني مي‌نشينند، واكنشي زنجيره‌اي ايجاد ميشود كه سلول‌ها را وادار به ترشح هيستامين و ساير مواد شيميايي مي‌كند. اين مواد شيميايي قوي به سلول‌هاي ويژه‌اي كه عروق خوني كوچك را در بيني پوشش مي‌دهند، متصل مي‌شوند. اين موضوع باعث تورم مسير بيني و در نتيجه گرفتگي بيني ميشود.
آلرژن‌هايي كه توسط فرش و موكت به دام مي‌افتند بيشتر براي كودكان خانواده ايجاد مشكل مي‌كند. بچه‌هاي كوچك سيستم ايمني بسيار ضعيف و حساسي نسبت به مواد خارجي مانند مايت‌هاي موجود در اسباب منزل مانند فرش دارند و نيز زمان بيشتري را روي زمين و فرش و موكت سپري مي‌كنند. به عبارتي نوزادي كه روي زمين خود را مي‌كشد، ممكن است روزانه حدود 10 گرم از اين گرد و غبارهاي موجود روي فرش و موكت را ببلعد كه به اندازه 3 عدد بيسكويت است.
تنوع آلرژن‌هاي خانگي
آلرژن‌هاي خانگي تنوع زيادي دارند و در فرش، موكت، مبلمان و حتي رختخواب موجودند. فرش‌هاي نو يكي از منابع اصلي انتشار مواد شيميايي هستند. برخي افراد زماني كه فرش يا موكت نو در خانه انداخته مي‌شوند دچار علائمي چون سردرد، خارش پوستي، كوتاهي تنفس‌ها يا سرفه و خستگي مي‌شوند. بويي كه از فرش و موكت نو ساطع ميشود در مقدار بسيار كم قابل تشخيص بوده و به همين دليل همه افراد قادر به تشخيص اين بو نيستند و در طول چند روز از بين مي‌رود. فرش‌هاي كاركرده هم كه به خاطر داشتن آلرژن‌ها مختلف عامل بروز حساسيت در افراد حساس هستند.
براي جلوگيري از بروز حساسيت ناشي از انداختن فرش و موكت نو در خانه، قبل از اين كه فرش را داخل خانه پهن كنيد، مدتي آن را در فضاي آزاد بيندازيد تا بوي آن از بين برود. اگر در اطراف خود فردي را داريد كه به بوي آن حساس است، از او بخواهيد در طول انداختن فرش و تا مدتي پس از آن، محيط را ترك كند. براي از بين بردن اين واكنش حساسيتي تهويه هواي محيط را بهتر كنيد. لازم است در و پنجره‌ها را باز كنيد و براي تبادل هواي تازه با محيط از فن و هواكش استفاده كنيد و 2 تا 3 روز پس از انداختن فرش و موكت از تهويه هواكش منزل استفاده كنيد.
بيشترين مقدار مايت‌هاي حساسيت‌زا را مي‌توان در اتاق خواب و درون بالشت‌ها، تشك و پتو پيدا كرد. اتاق خواب با ميليون‌ها مايت ميكروسكوپي آلوده بوده و به طور متوسط بيش از 20 درصد از وزن بالشت‌هاي استفاده شده را مايت‌هاي گرد و غبار تشكيل مي‌دهند. در واقع 60 درصد مايت‌هاي گرد و غبار خانه شما در تشك رختخوابتان زندگي مي‌كنند، بنابراين اتاق خواب را به اولين مكان براي زندگي اين مايت‌ها تبديل كرده است.
خانه‌اي بدون مواد حساسيت‌زا
مايت‌هاي گرد و غبار و آلرژن‌هاي ميان موهاي حيوانات خانگي از شايع‌ترين آلرژن‌هاي خانگي و علت بروز حساسيت‌هاي خانگي هستند. رعايت اصول پاكيزگي منزل مي‌تواند احتمال بروز حساسيت ناشي از تماس با اين مواد را تا حدود 90 درصد كاهش دهد.
رختخواب: انسان حدود يك‌سوم از وقت خود را در رختخواب مي‌گذراند، در حالي كه حدود 10 هزار تا 10 ميليون مايت درون تشك رختخواب زندگي مي‌كنند. بسياري از حساسيت‌ها از همين مايت‌ها منشأ مي‌گيرند. با تميز نگه داشتن محيط خواب خود تا حدود زيادي مي‌توانيد از بروز اين مشكلات جلوگيري كنيد. اگر صبح‌ها با بيني گرفته از خواب بيدار مي‌شويد و خواب خوبي نداريد، وقت آن رسيده كه رختخواب خود را تميز كنيد. علاوه بر تميز كردن روزانه رختخواب خود، تميز كردن تمام سطوح اليافي اتاق خواب خود شامل تشك، فرش، موكت و رومبلي‌ها هم مي‌تواند به شما كمك كند. بهترين كار استفاده از سيستم قوي بخارشويي است. اين كار كه با آب داغ صورت مي‌گيرد، بيشتر مايت‌ها و مواد آلرژن را از بين مي‌برد. سپس آن را به طور كامل خشك كنيد. يكي ديكر از راه‌ها هم شستشوي هفتگي تشك و بالشت‌ها در آب داغ و جارو كشيدن آنهاست. قطعا خواب خوبي را در آن شب تجربه خواهيد كرد.
حيوانات خانگي: نگهداري از حيوانات خانگي از قبيل انواع پرنده‌ها، گربه و سگ مي‌تواند خطر بروز آسم و آلرژي را در شما افزايش دهد. ذراتي كه ميان موهاي اين حيوانات وجود دارد مي‌تواند باعث شروع علائم حساسيت‌زا شوند. براي برطرف كردن مشكل ناشي از نگهداري اين‌گونه حيوانات، از نگهداري آنها در خانه و محيط‌هاي بسته جداً خودداري كنيد و از تماس نزديك با آنها بخصوص در مورد بچه‌ها هم پرهيز كنيد.
فرش و موكت: از آنجا كه فرش و موكت از جمله مهم‌ترين اسباب خانه براي جمع شدن مايت‌ها هستند، تميز نگه داشتن آنها براي كاهش احتمال بروز آلرژي امري حياتي است. اگر به بوي فرش تازه حساس هستيد، سعي كنيد تا 48 ساعت اول دور از محيط خانه باشيد و در و پنجره‌ها را باز بگذاريد تا هواي خانه عوض شود.
يكي از مشكلاتي كه در اين ميان وجود دارد اين است كه مايت‌ها و ذرات گرد و غبار در اين فرآيند وارد هواي محيط شده و حدود 15 دقيقه در فضا باقي مي‌مانند و سپس دوباره وارد فضاي خانه مي‌شوند. به خاطر داشته باشيد اگر خودتان به اين مايت‌ها حساسيت داريد، هرگز كار تميز كردن لوازم را انجام ندهيد و تا حدود يك ساعت بعد، از محيط دور بمانيد. ذرات مايت در زمان تعويض رويه بالشت و تشك هم جابه‌جا شده و روي ساير اسباب مي‌نشينند. اين اتفاق باعث بروز حساسيت و شروع حملات آسم در افراد حساس ميشود. پس به ياد داشته باشيد كه از انجام اين كارها شخصا خودداري كنيد.
همچنين در صورت امكان، كفپوش خانه را عوض كنيد و از فرش استفاده نكنيد. به اين شكل مايت‌ها تا حدود 90 درصد از بين خواهند رفت و در غير اين صورت از فرش‌هايي استفاده كنيد كه كرك كمتري داشته باشند. از تزئين زياد از حد اسباب منزل خودداري كنيد. ساده بودن آنها گرد و غبار كمتري جذب مي‌كند. در ضمن از كتابخانه‌هاي دربسته استفاده كنيد تا خاك كمتري به خود بگيرد. تمام لباس‌ها را در كشو قرار دهيد و هرگز آنها را در اتاق آويزان نكنيد و از به كار بردن نفتالين و اسپري حشره‌كش خودداري كنيد. از روبالشتي و روتشكي‌هاي ضد حساسيت و قابل شستشو استفاده كنيد و مرتب آنها را جاروبرقي بكشيد. از پتوهاي قابل شستشو و بدون كرك استفاده كنيد. اگر مي‌خواهيد خواب راحتي داشته باشيد تا حد ممكن پنجره‌هاي اتاق را ببنديد بخصوص صبح‌ها و در فصولي كه گرده افشاني گل‌ها بيشتر ميشود از بالشت‌هاي حاوي الياف مصنوعي استفاده و بالشت‌هاي حاوي پر را كه رطوبت را جذب كرده و باعث رشد قارچ مايت در آنها ميشود، كنار بگذاريد. از يك دستگاه بخور براي ايجاد رطوبت در اتاق استفاده كنيد تا از انتشار گرد و غبار در هوا جلوگيري كند. انجام همين راهكارهاي ساده مي‌تواند نقش بسزايي در كاهش حملات آسم و حساسيت در افرادي كه حساس هستند، داشته باشد.