معاینه لگن
معاينه لگني به پزشک کمک ميکند يافتههاي باارزش زيادي را متوجه شود. به عنوان نمونه با معاينه لگني اواخر بارداري، پيشرفت بارداريتان را ارزيابي ميکند. يکي از اولين مواردي که پزشک به آن دقت خواهد کرد، آن است که آيا نشت مايع آمنيوتيکي وجود دارد يا خير....
به همين دليل است که اگر يک خانم باردار در يکي، دو ماه آخر باردارياش حس ميکند دچار نشت مايع آمنيوتيکي است حتما بايد اين موضوع را با پزشک در ميان بگذارد. از آنجا که حتي طي هفتههاي آخر بارداري هم رشد و افزايش وزن جنين شما ادامه دارد و معمولا در هفتههاي 35 يا 36 سر جنين وارد لگن ميشود، معاينه لگني ميتواند موقعيت جنين را مشخص کند. در معاينه لگن پزشک متوجه ميشود که آيا سر جنين وارد لگن شده يا ابتدا باسن و پاهاي او وارد لگن شدهاند (در 3 درصد تمام موارد تظاهر بريچ وجود دارد که اگر به همين وضع بماند و جنين نچرخد انجام سزارين ضروري ميشود). در معاينه لگني حتي به شکل استخوانهاي لگن شما توجه ميکنيم. زيرا مجراي زايماني، لولهاي است که از ميان کمربند لگني عبور ميکند و پس از گذشتن از استخوانهاي لگن به واژن ختم ميشود. گاهي سر جنين از کمربند لگني عبور نميکند و بايد سزارين صورت گيرد. در معاينه، حتي دهانه رحم بررسي ميشود چون اتساع دهانه رحم (ميزان باز شدن آن) نيز حائز اهميت است و طي زايمان معمولا دهانه رحم نرمتر و نازکتر ميشود و ما نياز داريم قبل از شروع فرآيند زايمان دهانه رحم را از نظر نرمي يا سفتي و ميزان نازکشدگي معاينه کنيم.
پيش از آغاز زايمان، دهانه رحم ضخيم و افاسمان آن صفر درصد است. زماني که وارد مرحله فعال زايمان ميشويد، دهانه رحم نازک ميشود و ضخامت آن به نصف ميرسد (افاسمان 50 درصد) و بلافاصله قبل از تولد افاسمان دهانه رحم صددرصد است. (در اين حالت دهانه رحم کاملا باز ميشود و به 10 سانتيمتر ميرسد) موقعيت جنين يعني مقداري که عضو تظاهرکننده وارد مجراي زايماني شده براي ما در معاينه لگني تعيين ميشود.
گاهي اوقات گمان ميکنيد اصطلاحات پزشکي که در آخرين معاينه لگني بيان ميشود بيمعناست اما اگر به آنچه پزشک به ماما يا دستيارانش ميگويد اهميت دهيد موقع مراجعه به بيمارستان ميتوانيد اطلاعات آخرين معاينهتان را مطرح کنيد.
مثلا اگر ميگويند وضعيت شما 2 سانتيمتر، 50 درصد و موقعيت 2-v است. يعني دهانه رحم 2 سانتيمتر باز شده و ضخامت آن نصف شده و بخش تظاهرکننده بدن جنين (سر، پا يا باسن او که وارد لگن شده) در موقعيت 2- قرار دارد.
معاينه لگني روشي براي يافتن نشانههاي بيماري در برخي از اندامهاي بدن زن است....
اين معاينه براي بررسي اين اندامها در بدن زن انجام ميشود: دستگاه تناسلي خارجي، رحم، گردن رحم (محل ورود واژن به رحم)، لولههاي رحمي (که تخمک را از تخمدان به رحم منتقل ميکنند)، تخمدانها، مثانه.
پزشکان معاينه لگني را در موارد زير انجام ميدهند:
1 حين معاينه جسمي سالانه براي چکاپ
2 هنگامي که زن باردار است
3 هنگامي كه پزشک به دنبال بررسي وجود عفونت تناسلي است
4 هنگامي كه زن از درد ناحيه لگن يا کمر شکايت دارد.
براي انجام معاينه لگني آمادگي خاصي لازم نيست. هنگامي به مطب وارد ميشويد، پزشکتان ممکن است از شما بپرسد نياز به ادرار کردن داريد يا نه. اين سوال براي اين پرسيده ميشود که حين معاينه راحت بمانيد. گاهي هم پزشک ميخواهد نمونه ادرار هم از شما بگيرد. حين انجام معاينه لگني، بايد انتظار اندکي ناراحتي را داشته باشيد اما نبايد احساس درد کنيد. خود معاينه حدود 10 دقيقه طول ميکشد. اگر حين معاينه سوالي برايتان پيشآمد، حتما از پزشکتان بپرسيد. حين معاينه معمول لگني، پزشك يا پرستار ممکن است اين کارها را انجام دهد:
1 از شما ميخواهد در اتاقي محفوظ لباسهايتان را درآوريد، به شما يک روپوش جراحي يا پوشش ديگري داده خواهد که بپوشيد.
2 در مورد ناراحتيهايتان سوال ميکند.
3 ميخواهد که به پشت دراز بکشيد و خودتان را شل کنيد.
4 روي نواحي پاييني شکم فشار ميآورد تا اندامها را از بيرون لمس کند. سپس به شما کمک ميکند که براي معاينه با اسپکولوم در موقعيت مناسب روي تخت معاينه قرار بگيريد (ممکن است از شما بخواهد به انتهاي تخت بلغزيد).
5 از شما ميخواهد زانوهايتان را خم کنيد و پنجه پاهايتان را داخل گيرههاي تخت بگذاريد.
ابتدا با اسپکولوم معاينه ميکند. در جريان اين معاينه وسيلهاي لولهمانند درون واژن شما قرار داده ميشود. پزشک اسپکولوم را باز ميکند تا واژن گشاد شود و بتواند درون واژن و گردن رحم را ببيند. حين اين معاينه، آزمايش پاپ اسمير را انجام ميدهد. پزشک با استفاده از يک کاردک پلاستيکي و برس کوچک از گردن رحم نمونهبرداري ميکند (ممکن است يک نمونه از ترشحات واژن هم براي آزمايش براي عفونت برداشته شود.) پزشک پس از معاينه و آزمايش اسپکولوم را برميدارد و سپس معاينه دودستي را انجام ميدهد. پزشکتان براي اين کار ابتدا دستكش دست ميكند. سپس دو انگشتش را درون واژن قرار ميدهد و دست ديگرش را به آرامي از بيرون روي ناحيهاي که در حال لمس آن از داخل است، فشار ميدهد. او با اين معاينه ميتواند متوجه تغييرات اندازه و شکل اين اندامها شود. گاهي يک معاينه مقعدي هم حين معاينه لگني انجام ميشود. پزشک براي اين کار دستکش لاستيکي به دست ميکند و ناحيه مقعد را از لحاظ وجود تومورها يا ساير ناهنجاريها بررسي ميکند. در انتها پزشک شما را در جريان نتايج معاينه قرار ميدهد و از شما ميخواهد نتيجه آزمايشها را براي او بياوريد.
نمونه سلولهايي که در جريان معاينه لگني برداشته شده پاپ اسمير يا آزمايش پاپ ميگويند و براي يافتن سلولهاي سرطاني يا پيش سرطاني گردن رحم است. آزمايش ترشحات واژن نيز براي بررسي وجود بيماريهاي عفوني آميزشي است. انجمن سرطان آمريکا توصيه ميکند که زنان در طول 3 سال پس از شروع فعاليت جنسي يا از سن 21 سالگي - هر کدام زودتر بود- سالانه معاينه لگني انجام دهند. اين معاينه بايد شامل انجام آزمايش پاپ اسمير سالانه باشد. برخي از زنان که در معرض خطر بالاتر سرطانهاي تناسلي هستند، ممکن است نياز به انجام مکررتر آزمايش پاپ اسمير داشته باشند. در اين مورد با پزشكتان مشورت کنيد.
5 مانور در معاينه لگني
1 آزمايش از لحاظ حساسيت گردن رحم هنگام حرکت دادن آن، که بهخصوص در بيماري التهابي لگن ايجاد ميشود.
2 لمس تودههاي ضميمه رحم شامل لولههاي رحمي و تخمدانها.
3 نمونهبرداري از ترشحات گردن رحم.
4 نمونهبرداري از ترشحات واژن.
5 نمونهبرداري از سلولهاي گردن رحم (پاپ اسمير).