سلام دکتر

پاييز سال گذشته از لحاظ آنفلوآنزاي خوكي بسيار هولناك بود و احتمال دارد امسال نیز با افزايش تعداد بيماران مبتلا به اين نوع آنفلوآنزا در كشور مواجه شويم.

قدرت انتقال آنفلوآنزاي خوكي 2 تا 3 برابر آنفلوآنزاي فصلي است.  پيش بيني مي‌شود حدود 5 درصد مبتلايان نياز به بستري داشته باشند. همچنين حدود يك تا دو درصد كل افراد مبتلا فوت خواهند كرد و اين در حالي است كه اين عدد بسته به شدت بيماري و ارائه خدمات متغير خواهد بود.

آنفلوآنزاي خوکي Swine flu يك بيمارى تنفسى خوك‌ها است که توسط ويروس آنفلوانزاى نوع H1N1 ايجاد مي شود. اين نوع آنفلوآنزا معمولا در خوك‌ها بروز مي کند. ويروس‌هاى آنفولانزاى خوكي حد بالايي از آلودگي و بيمارى را سبب مي شوند البته آمار مرگ و مير ناشي از آن در ميان خوک ها معمولا کم است و کشندگي زيادي ندارد .

 آنفلوآنزاي خوکي معمولا به انسان منتقل نمي شود، هرچند گاهي در موارد نادر اين ويروس به انسان، به خصوص افرادي که با خوک ها در تماس نزديک بودند سرايت مي کرد. موارد نادري از انتقال اين ويروس از انسان به انسان نيز ثبت شده بود.

ويروس خوكي نيز مانند تمام ويروس هاي ديگر خود را تغيير مي دهد. اگر خوك هاي مبتلا به آنفلوانزاي خوكي همزمان به آنفلوانزاي انساني يا پرندگان نيز مبتلا باشند، اين ويروس ها مي توانند در بدن حيوان ژن هاي خود را تعويض كنند. بدين ترتيب نوعي جديد از ويروس به وجود مي آيد كه هم ژن هاي انسان و هم ژن هاي حيوان را در خود دارد. اين همان اتفاقي است كه ظاهرا در مورد ويروس كنوني افتاده است.

گزار‌‌ش‌هاي متعدد نشان داده است كه اين ويروس جديد به شكل متفاوتي نسبت به آنفلوآنزاي فصلي به افراد حمله مي‌كند، به اين معنا كه افراد كم‌سن‌تر، افراد بسيار چاق و بزرگسالان به ظاهر سالم را مبتلا مي‌كند و باعث بيماري شديد ريوي مي‌شود. به نظر مي‌رسد كه سالمندان نسبت به ويروس جديد ايمني بهتري دارند. گونه جديد ويروس H1N1 بر خلاف اغلب ويروس‌هاي فصلي در بيني و گلو باقي نمي‌ماند. اين گونه جديد نسبت به ساير ويروس‌هاي آنفلوآنزا بهتر در ريه‌ها تكثير مي‌كند.

حداقل دو سال گرفتار آنفلوآنزاي خوكي خواهيم بود، طي دو سال بروز پاندمي، موج‌هاي مختلف آن بروز مي‌كند و هرموج 6 تا 8 هفته طول مي‌كشد و سپس فروكش مي‌كند. شدت هر كدام از اين موج‌ها متغير است اما انتظار مي‌رود شدت بيماري و همچنين تعداد مبتلايان در سال اول پاندمي بيشتر از سال دوم باشد.

 تعريف آنفلوآنزاي خوكي

از لحاظ باليني شدت آنفلوآنزاي خوكي A، طيف متنوعي را شامل مي شود كه عبارتند از موارد باليني خفيف يعني بيماري مشابه آنفلوآنزا تا موارد شديدتر از لحاظ باليني يعني هر گونه بيماري شديد و حاد دستگاه تنفسي تحتاني بالاخص پنوموني (ذات الريه). مورد باليني آنفلوآنزا به صورت بيماري تنفسي ناگهاني تب دار (تب بيشتر از 38 درجه) با طيفي كه مي تواند از شبه آنفلوآنزا (مورد خفيف) تا پنوموني متفاوت باشد تعريف مي شود. منظور از يك مورد قطعي آنفلوانزاي خوكي A بيماري است كه آزمايشگاه با كمك يكي از تست هاي آزمايشگاهي عفونت وي با ويروس آنفلوآنزاي خوكي A را تاييد نموده باشد. تعريف موارد احتمالي عفونت با ويروس آنفلوآنزاي خوكي A به اين شكل است كه فردي با علائم باليني منطبق با بيماري يا بيماري با تست آزمايشگاهي مثبت براي آنفلوآنزاي A، كه با انواع آنفلوآنزاي فصلي قابل تعيين نبوده، يا كسي كه به علت بيماري تنفسي حاد بدون تشخيص فوت نموده و از نظر اپيدميولوژيكي با منطقه اي كه در آن موارد احتمالي و يا حتمي بيماري يافت شده، ارتباط داشته باشد.

فاكتورهاي مستعدكننده آنفلوآنزاي خوكي

بيماران قلبي، ريوي، كليوي، افرادي كه ديابت آنها كنترل نشده است، افراد بالاي 65سال، افراد سيگاري و بيماراني كه تحت درمان شيمي درماني ضد سرطان قرار دارند، افراد پرخطر در ابتلا به بيماري آنفلوآنزاي خوكي مي باشند. زنان باردار و افراد خيلي چاق پر خطرترين گروه جامعه در ابتلا به اين بيماري هستند و اين بيماري افراد عادي جامعه را با خطر كمتري تهديد مي‌كند.

تماس نزديك با موارد تاييد شده آنفلوآنزاي خوكي در زماني كه فرد بيمار بوده است و مسافرت اخير به منطقه اي كه موارد قطعي آنفلوآنزاي خوكي ديده شده است، جزء ريسك فاكتورهاي اپيدميولوژيك شك برانگيز نسبت به آنفلوآنزاي خوكي A مي باشد.

علائم آنفلوآنزاي خوكي

نشانه‌هاى قابل‌انتظار آنفولانزاى خوكي در انسان ها مانند نشانه‌هاى آنفلوانزاى فصلى انسان است. حمله ناگهانى تب، بي حالي، در خود فرورفتن، بى اشتهايى و سرفه كردن. همچنين تعدادي از افراد آلوده با آنفولانزاى خوكي دچار سردرد، سرماخوردگي، گلودرد، کوفتگي و درد مفصل، عطسه‌، ناراحتي تنفسي، سرخ شدن يا التهاب و آبريزش از بيني مي گردند. در مواردي نيز تهوع، و استفراغ و اسهال نيز گزارش شده است.

 راه هاي انتقال آنفلوآنزاي خوكي

ويروس‌هاى آنفلوانزا خوکي مي تواند به طور مستقيم از خوك‌ها به انسانها سرايت کند. آلودگى انسان با ويروس‌هاى انفلوانزاي خوك‌ها در هنگامي که انسانها در کنار خوکها قرار مي گيرند اتفاق مي افتد از قبيل کار در انبارهاى خوكها و در  کشتارگاه دام ها و يا مراکز نگهداري و پرورش خوک ها. 

 همچنين انتقال انسان به انسان آنفولانزاى خوك مى تواند اتفاق بيفتد. اين به همان طريق آنفلوانزاى فصلى انسان ها اتفاق مي افتد و انتقال انسان به انسان اساساً رو در رو و به وسيله سرفه كردن يا عطسه انسانهاي آلوده با ويروس آنفلوانزا اتفاق مي افتد. مردم با دست زدن به چيزهايي که با ويروس‌هاى انفلوانزا خوکي آلوده است و سپس دست زدن به دهانشان ممكن است آلوده بشوند.

 درمان آنفلوآنزاي خوكي

اكثريت مبتلايان به بيماري آنفلوآنزاي خوكي درصورت تشخيص به‌موقع نيازي به درمان دارويي ضد ويروس ندارند و با استراحت بهبود مي‌يابند. واكسن‌هاي مختلفي در دسترس است كه خوك‌ها را در مقابل آنفلوانزاى خوکي ايمن مي کند .اما در حال حاضر هيچ واكسني كه بتواند براي انسانها در مقابل آنفلوآنزاي خوکي ايمني ايجاد کند در دسترس نيست.

چهار داروي ضد ويروس متفاوت وجود دارد كه براى معالجه آنفلوانزا پروانه‌دار هستند:  آمانتادين، ريمانتادين، اسلتاميويرو زاناميوير. تا زماني که  ويروس ها به اين چهار دارو حساس بوده اند مي شد از هر چهار دارو استفاده کرد، اما  ويروس‌هاى آنفلوانزاى خوکي که جديدا از  انسانها جدا كردند به آمانتادين و ريمانتادين مقاوم هستند. حالا اداره سلامت ايالات متحده ، استفاده از اسلتاميوير و زاناميوير را  براي معالجه و يا پيشگيري از آنفلوآنزاي خوکي پيشنهاد مي کند. دو داروي تاميفلو و رلنزا كه داروهاي رايج براي مقابله با آنفلوانزا هستند، براي مقابله با تمام گونه هاي كنوني آنفلوانزاي خوكي مؤثرند.

در حال حاضر پنج شركت از كشورهاي فرانسه، انگلستان، آمريكا، سوئيس و آلمان در زمينه توليد اين واکسن فعاليت مي‌کنند و از اين بين، سه شرکت با ادعاي دست‌يابي به فن‌آوري توليد آن و کسب مجوز اوليه از سازمان بهداشت جهاني در حال مذاکره براي ثبت در کشورها هستند اما هنوز از ميزان اثربخشي و عوارض كاهش اين واكسن‌ها اطلاع دقيقي در دست نيست.

بيشتر مبتلايان به آنفلوآنزاي خوكي در ايران افرادي هستند كه از سفرهاي خارجي (به خصوص عربستان و تايلند) به ايران آمده اند و تنها 16 درصد مبتلايان در داخل كشور مبتلا شده‌اند و اين 16 درصد عمدتا با افرادي كه از خارج كشور آمده‌اند، در تماس بوده‌اند. فلذا به مسافران توصيه مي شود كه از انجام سفرهاي غير ضروري اجتناب نمايند.

تشخيص آنفلوآنزاي خوكي

براى تشخيص دادن انفولانزاي خوکي يك آلودگى ، عموماً نمونه تنفسى احتياج است نمونه ها در ۴ تا ۵ روز اول بيمارى بايد جمع گردد (يك شخص وقتى آلوده است ويروس را به احتمال زياد به اطراف پراکنده مي کند). با اين وجود، تعداي از اشخاص آلوده، مخصوصاً بچه‌ها، ويروس را براى ۱۰ روز و يا بيشتر ممكن است انتقال دهند.

 پيشگيري از آنفلوانزاي خوكي

ويروس‌هاى آنفولانزاى خوكي بسيار متفاوت با ويروس‌هاى آنفلوآنزاي انسان است، بنابراين، واكسن‌هاي مورد استفاده براى آنفلوانزاى فصلى انسان براى جلوگيري از ابتلا به ويروس‌هاى آنفولانزاى خوكي نه در بدن خوک و نه در بدن انسان ايمني ايجاد نمي کند. بنابراين تا زمان تهيه واکسن اين نوع آنفلوانزا صرفا مي توان به توصيه هاي پزشکي و سازمانهاي بهداشتي عمل کرد.

h         دستهاي خود را مرتباً بشوييد.

h         بيني و دهانتان را هنگام عطسه يا سرفه با دستمال كاغذي بپوشانيد. دستمال كاغذي را پس از مصرف دور بيندازد.

h         اگر بيمار هستيد در خانه بمانيد و هميشه دستهاي خود را بشوييد تا ديگران را آلوده نکنيد.

h         از دست زدن چشم‌ها، بيني يا دهان پرهيز كنيد. چون ويروس‌ها به اين طريق از دست آلوده شما به درون بدن‌تان منتقل مي‌شوند.

h         سعي كنيد با افراد مبتلا به آنفلوآنزا تماس نزديك نداشته باشيد.

h         در صورت شدت گرفتن علائم ؛ نظير تنگي نفس، ضعف و خستگي شديد، سردرد و سرگيجه شديد، استفراغ و تهوع غير قابل کنترل به پزشك مراجعه نماييد.

 روش صحيح شستن دست ها بدين صورت مي باشد: دست‌ها را با آب جاري تميز خيس كرده؛ كمي صابون استفاده كنيد (در صورت وجود از آب گرم استفاده شود)؛ دست‌ها را كاملا به هم بماليد تا صابون كف كند و تمامي سطح دست‌ها را پوشش دهد، مدت 20 ثانيه دست‌ها را به هم بماليد؛ سپس بخوبي دست‌ها را آب بكشيد؛ حالا دست‌ها را با دستمال يا حوله يا خشك كن برقي كاملا خشك كنيد.