تاریخچه سی تی اسکن
تصويربرداري عرضي يا مقطعي از بدن ازجمله روشهاي تشخيصي است كه گاهي از آن تحت عنوان كت اسكن نيز نام برده ميشود. در حقيقت CAT به معني تصويربرداري محوري به شيوه كامپيوتري است كه با اسامي مختلفي مانند CTR يا CDT هم از آن نام برده شده است. امروزه در اغلب كتابها و مراجع پزشكي به عنوان سيتياسكن از اين شيوه تشخيصي صحبت ميشود. در اين شيوه تصويربرداري به صورت كامپيوتري به صورت برشهاي مقطعي از عضو مورد نظر تصويرهايي ثبت ميشود.
در سال 1917 ميلادي، رادون ـ كه رياضيداني اتريشي بود ـ ثابت كرد ميتوان از اجسام دوبعدي يا سهبعدي عكسهايي در جهات مختلف گرفت. تلاش اين دانشمند بزرگ در حقيقت پايه و اساس عملكرد دستگاههاي سيتياسكن امروزي را شكل داد و پس از گذشت سالهاي طولاني از تحقيقات اين دانشمند نخستين دستگاههاي آزمايشي سيتياسكن در سالهاي 1961 و 1963 توسط اولدندورف و آلن كورمارك ساخته شدند و سرانجام در سال 1970 ميلادي فري هانسفيلد كه از رياضيدانان برجسته انگليسي بود، موفق شد از نخستين دستگاه سيتياسكن كه خودش ساخته بود در تشخيص بيماريها استفاده كند و به اين ترتيب فري هانسفيلد و آلن كورمارك به خاطر تلاشهايي كه در اين زمينه داشتند جايزه نوبل پزشكي سال 1979 را به طور مشترك از آن خود ساختند. دستگاههاي سيتياسكن اوليه كه توسط اين محققان طراحي و ساخته شدند، به طور اختصاصي براي بررسي و ارزيابي عملكرد مغز طراحي و ساخته شده بودند. بلافاصله پس از مدت كوتاهي نسل بعدي دستگاههاي سيتياسكن كه از قابليتها و امكانات بيشتري برخوردار بودند ساخته شدند. در نسل سوم اين دستگاهها، عملكرد تصويربرداري به گونهاي تغيير يافته بود كه مدت زمان تصويربرداري را به ميزان قابل توجهي كاهش ميداد و در حال حاضر دستگاههاي سيتياسكن پيشرفتهتري در مراكز درماني مورد استفاده قرار ميگيرند كه در حقيقت نسل چهارم اين دستگاههاي تصويربرداري هستند. در اين روش تصويربرداري اطلاعات دريافتي از بدن بيمار در كامپيوتر پردازش ميشود تا براساس آن مقطعي از بافت بدن يا اندام مورد نظر به تصوير كشيده شود. اين روش تشخيصي ميتواند انواع مختلفي از بافتها نظير ريه، استخوان و حتي بافتهاي نرم بدن و رگهاي خوني را با وضوح بسيار زيادي نشان دهد و براساس اين اطلاعات، پزشك ميتواند بسياري از بيماريها و مشكلات عروقي، بيماريهاي گوارشي، بيماريهاي عفوني و حتي ضربههاي اسكلتي يا ماهيچهاي را به راحتي تشخيص دهد. علاوه بر اين پزشك ميتواند از اين روش به عنوان ابزاري مناسب براي شناسايي تومورهاي احتمالي، اندازه و موقعيت آنها و همچنين ميزان پيشرفت بافت سرطاني و مقايسه آن نسبت به بافتهاي اطراف استفاده كند.
در سال 1917 ميلادي، رادون ـ كه رياضيداني اتريشي بود ـ ثابت كرد ميتوان از اجسام دوبعدي يا سهبعدي عكسهايي در جهات مختلف گرفت. تلاش اين دانشمند بزرگ در حقيقت پايه و اساس عملكرد دستگاههاي سيتياسكن امروزي را شكل داد و پس از گذشت سالهاي طولاني از تحقيقات اين دانشمند نخستين دستگاههاي آزمايشي سيتياسكن در سالهاي 1961 و 1963 توسط اولدندورف و آلن كورمارك ساخته شدند و سرانجام در سال 1970 ميلادي فري هانسفيلد كه از رياضيدانان برجسته انگليسي بود، موفق شد از نخستين دستگاه سيتياسكن كه خودش ساخته بود در تشخيص بيماريها استفاده كند و به اين ترتيب فري هانسفيلد و آلن كورمارك به خاطر تلاشهايي كه در اين زمينه داشتند جايزه نوبل پزشكي سال 1979 را به طور مشترك از آن خود ساختند. دستگاههاي سيتياسكن اوليه كه توسط اين محققان طراحي و ساخته شدند، به طور اختصاصي براي بررسي و ارزيابي عملكرد مغز طراحي و ساخته شده بودند. بلافاصله پس از مدت كوتاهي نسل بعدي دستگاههاي سيتياسكن كه از قابليتها و امكانات بيشتري برخوردار بودند ساخته شدند. در نسل سوم اين دستگاهها، عملكرد تصويربرداري به گونهاي تغيير يافته بود كه مدت زمان تصويربرداري را به ميزان قابل توجهي كاهش ميداد و در حال حاضر دستگاههاي سيتياسكن پيشرفتهتري در مراكز درماني مورد استفاده قرار ميگيرند كه در حقيقت نسل چهارم اين دستگاههاي تصويربرداري هستند. در اين روش تصويربرداري اطلاعات دريافتي از بدن بيمار در كامپيوتر پردازش ميشود تا براساس آن مقطعي از بافت بدن يا اندام مورد نظر به تصوير كشيده شود. اين روش تشخيصي ميتواند انواع مختلفي از بافتها نظير ريه، استخوان و حتي بافتهاي نرم بدن و رگهاي خوني را با وضوح بسيار زيادي نشان دهد و براساس اين اطلاعات، پزشك ميتواند بسياري از بيماريها و مشكلات عروقي، بيماريهاي گوارشي، بيماريهاي عفوني و حتي ضربههاي اسكلتي يا ماهيچهاي را به راحتي تشخيص دهد. علاوه بر اين پزشك ميتواند از اين روش به عنوان ابزاري مناسب براي شناسايي تومورهاي احتمالي، اندازه و موقعيت آنها و همچنين ميزان پيشرفت بافت سرطاني و مقايسه آن نسبت به بافتهاي اطراف استفاده كند.
+ نوشته شده در پنجشنبه ششم مهر ۱۳۹۱ ساعت توسط دکتر علی بهشتی
|