اسكيزوفرني رستگاري در توهم!
معلوم نيست كه از كجا شروع ميشود. شايد از يك بدبيني ساده نسبت به همسر تا يك توهم عجيب و غريب كه بيمار خود را انسان بزرگي فرض كند كه ميتواند كارهاي خارقالعادهاي انجام دهد كه ديگران از انجام دادن آن عاجز باشند. اما آنچه كه در اين بين اهميت دارد اين است كه تشخيص زودرس اين بيماري ميتواند نه تنها بيمار را از نابود شدن برهاند بلكه يك خانواده را نجات دهد ، پس بشناسيدش اسكيزوفرني را ...!
در سال 1896 كراپلين روانپزشك معروف متوجه شد كه يك بيماري ناشناخته روانپزشكي وجود دارد كه موجب نابودي برگشتناپذير برخي از افراد ميشود، از اينرو سعي در كشف اين بيماري نهاد و در سالهاي بعد اين بيماري خود را با نام اسكيزوفرني يا همان شيزوفرني به دنياي انسانها عرضه كرد.
روانپزشكان آن را نوعي جنون يا Psychosis ميدانند كه سبب ميشود خود بيمار از مردم و فعاليتهاي دنياي اطرافش دور شود و به دنياي توهمات پسرفت كند و از واقعيتها جدا شود. در واقع جنون يك اختلال تفكر است كه در آن تفسير واقعيتها غيرطبيعي ميشود.
سن ظهور بيماري اهميت دارد. شايعترين سن ظهور بيماري بين 13 تا 25 سالگي است و در مردان زودتر از زمان بيماري اتفاق ميافتد. در مردان جنون جواني در سنين نوجواني تا 20 سالگي عموميت دارد اما در زنان شروع بيماري مشخصات در سالهاي 20 سالگي يا اوايل
30 سالگي است . چگونه روانپزشكان اسكيزوفرني را تشخيص ميدادند؟
مهمترين بخش آشنايي با اسكيزوفرني همين بخش است، اينكه يك بيمار اسكيزو چه علائمي پيدا ميكند كه اولا به بيمار بودن وي شك كنيم و در مرحله بعد بيماري وي را تشخيص دهيم. مشكلات در اسكيزوفرني معمولا با سردرگمي همراه است، مهم اين است كه اين مشكلات را بتوان طبقهبندي كرد.
1- توهمات: توهمات باورها و تجارب غلطي است كه هيچ شخصي جز بيمار در آن شريك نيست. بهعنوان مثال بيمار عنوان ميكند كه با خدا ارتباط بسيار نزديك دارد و خدا با او هر روز صبح صحبت ميكند و او خدا را ميبيند. يا بيمار ميگويد نيروهاي مرموزي هستند كه وي را تعقيب ميكنند و او مدام در حال فرار است. در بسياري از اوقات ديده شده كه فرد ماهها به سفر ميرود تا از دست اين نيروها فرار كند. يا فرد ميگويد تلويزيون را كه روشن ميكند ميبيند گوينده تلويزيون دارد در مورد او صحبت ميكند يا توهم ديگر اينكه بيمار ميگويد همسرم مدام در حال خيانت كردن به من است و اين توهم در برخي اوقات آنقدر بيمار را اذيت ميكند كه تصميمات بسيار خطرناكي ميگيرد كه صدمه زدن به خود و يا همسرش جزو اين تصميمات خطرناك است. از اين دسته توهمات بيمارگونه بسيارند كه ذكر همه آنها در اين فرصت كم نميگنجد.
هذيانها
هذيانها يا Hallu Cinations هم جزو ديگر علائم بيماران اسكيزو است كه از اهميت ويژهاي در تشخيص بيماري برخوردار است. برخي از شايعترين هذيانها در كشور ما از اين قرار است كه بيمار عنوان ميكند امامان معصومع را با چشمان خود ميبيند و با آنها ارتباط دارد، يا خود عنوان ميكند كه صداهاي عجيب و غريبي را در گوشش ميشنود كه به وي دستور ميدهند فلان كار را انجام بده يا مثلا بيمار اعتقاد دارد كه مريضها با وي در ارتباط هستند و او هر روز صبح آنها را ميبيند.
اغتشاش فكر: كسي در اغتشاش فكري است كه نتواند رشته منطقي افكارش را دنبال كند و ايدههاي او در هم ريخته باشد. يك فرد اسكيزو قطعا از اغتشاش فكر درجاتي را از خود دارد. اينگونه بيماران نميتوانند به راحتي با ديگران ارتباط برقرار كنند و اين وضعيت امكان محاوره را سخت كرده و ممكن است به حس تنهايي و انزواي فرد بينجامد.
علائم مهم ديگر را فراموش نكنيد
احساس بيتفاوتي يا بياحساسي، ناتواني در تمركز كردن و اجتناب از تماس با افراد ديگر، از جمله اينگونه علائم هستند. براحتي نميتوان گفت كه اين علائم مختص بيماران اسكيزو به شمار ميرود اما بسيار ديده شده كه بيماران اسكيزو تجربيات مرموز و مبهمي دارند كه آنها را وادار به رفتارهاي عجيب و غريب ميكند، بهعنوان مثال بيمار براي ساعات متمادي بيحركت و ساكت مينشيند و به جايي خيره ميشوند يا مدام در حال حركت هستند و خانواده از بي قراري او شكايت داشته دارند.
آيا بيماران اسكيزوفرني خطرناك هستند؟
يكي از باورهاي غلط در خصوص اسكيزوفرني اين است كه اين دسته از بيماران افراد خطرناكي هستند و كساني كه از اين وضعيت رنج ميبرند ممكن است از حالت آرام به حالت غيرقابل كنترل تغيير مزاج دهند، از اين رو بايد از آنها اجتناب كرد. البته نبايد از اين نكته غافل شد كه به هر حال كساني كه مبتلا به اين بيماري هستند در پارهاي از گزارشات دست به جواني زدهاند اما رابطه بين اسكيزوفونيا و جرائم جدي چندان مشخص نيست و هرگونه پيشبيني درباره ارتباط اين دو تقريبا غيرممكن است و آنچه كه اهميت دارد اين است كه فرد اسكيزو را بايد سريعا تشخيص داد و بيماري وي را قبل از اين كه به جاي بحراني برسد مورد درمان قرار داد.
كنترل و درمان بيماران هرچه زودتر!
خانوادهها بايد بدانند كه هر چه زودتر بايد بيمار خود را شناسايي كنند تا در اسرع وقت درمان وي آغاز شود. امروزه در كنار درمانهاي دارويي پيشرفته روشهايي ازجمله كاردرماني و گفتاردرماني هم توانسته معجزاتي بس بزرگ را در درمان اين دسته از بيماران از خود نشان دهد. آنچه كه اهميت دارد نقش خانواده است. متاسفانه بسياري از خانوادهها اين روزها از بيمار خود نااميد ميشوند و به محض اين كه ميفهمند بيمارشان مبتلا به اسكيزوفرني است او را رها ميكنند، اما غافل از اين كه حمايت خانواده هميشه روند درمان را تسريع ميكند و بسياري از بيماران را ميبينيم كه با درمانهاي پزشكي در كنار حمايت خوب خانواده به درجهاي از بهبودي رسيدهاند كه تمامي فعاليتهاي روزمره خود را از سر گرفتهاند و به آغوش گرم خانواده خود بازگشتهاند.
عوامل زمينهساز اسكيزوفرني كدامند؟
اين سوالي است كه بسياري از خود ميپرسند كه اصلا اسكيزوفرني از كجا ميآيد؟ هماكنون پزشكان عوامل مختلفي را در اين خصوص دخيل ميدانند كه مهمترين آنها شامل: ارث، بيماريهاي عصبي، ضربه به سر، تومورهاي مغزي، تجارب خانوادگي دردناك، وقايع سخت زندگي، فقر و از همه مهمتر كه اين روزها اكثر بيماران اسكيزوفرني به اين دليل دچار اين بيماري سختدرمان شدهاند استفاده از مواد مخدر است كه عواقب بسيار خطرناكي را با خود به همراه دارد. معمولا اين دسته از بيماران كه به دنبال مصرف مواد مخدر دچار اسكيزوفرني ميشوند، بسيار بد به درمانهاي روانپزشكي پاسخ ميدهند و درمان آنها در پارهاي از اوقات غيرممكن است.